Η Μονεμβασιά είναι χτισμένη πάνω σε ένα βράχο με μοναδική πρόσβαση από τη στεριά μια στενή λωρίδα γης από την οποία πήρε καὶ το όνομά της - το όνομα προέρχεται από τις λέξεις «μονή» και «έμβασις», υποδηλώνοντας τη μια και μοναδική είσοδο που υπήρχε και υπάρχει στο κάστρο και η οποία το μετέτρεπε σε απόρθητο φρούριο σε καιρούς πολέμου.

Η ίδρυση του οικισμού έγινε από τους Λακεδαιμόνιους τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Η πόλη φαίνεται ότι αρχικά ιδρύθηκε στο ψηλότερο πλάτωμα της κορυφής και αργότερα επεκτάθηκε στα νοτιοανατολικά. Η πολεοδομική οργάνωση του οικισμού ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους που επιτρέπει τη διαίρεση σε Ακρόπολη, Επάνω πόλη και Κάτω πόλη. Το κάστρο γνώρισε σημαντική άνθηση στα χρόνια του Βυζαντίου από τον 12ο ως τον 14ο αι., περίοδο κατά την οποία χτίστηκαν και οι περίφημες βυζαντινές εκκλησιές που στολίζουν την καστροπολιτεία. Το 1464 η περιοχή έγινε Ενετική κτήση. Το 1540 παραδόθηκε στους Τούρκους και το 1690 οι Ενετοί την κατέλαβαν και πάλι. Η βενετσιάνικη ονομασία της ήταν «Napoli di Malvasia», δηλαδή Μενεξεδένια πόλη. Η μεταβυζαντινή ιστορία της περιοχής έληξε στις 21 Ιουλίου 1821 όταν οι Τούρκοι μετά από πολιορκία παρέδωσαν τα κλειδιά της πόλης.

Μπαίνοντας στην πόλη αριστερά βρίσκεται το σπίτι του Μονεμβασίτη ποιητή Γιάννη Ρίτσου. Στη συνέχεια, ο κεντρικός δρόμος με το βυζαντινό καλντερίμι οδηγεί στην κεντρική πλατεία με το παλαιό κανόνι και την εκκλησία του Ελκομένου Χριστού. Απέναντι θα δείτε το ιστορικό διατηρητέο κτίριο του 16^ου αιώνα όπου στεγάζεται η Αρχαιολογική Συλλογή της Μονεμβασιάς. Από εδώ διακλαδίζονται οι δρόμοι προς όλες τις γωνίες του κάστρου. Αξίζει να σταματήσετε σε πολλά σημεία, όπου δημιουργείται πλάτωμα, για να θαυμάσετε τη θέα της καστροπολιτείας από ψηλά. Τα μοναδικής αισθητικής πέτρινα κτίσματα με τις σκεπές από κεραμίδια, συνθέτουν μια πόλη – ζωγραφιά. Υπάρχει πάρα πολύ καλή σήμανση για τους επισκέπτες και έτσι στον περίπατό σας στα στενάκια του κάστρου θα συναντήσετε 40 Βυζαντινές εκκλησιές με πολύ μεγάλο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον. Μετά από μία ανηφορική διαδρομή 15 λεπτών, φτάνετε στην επάνω πόλη, τον «Γούλα» όπως λέγεται, με τη μοναδική θέα, ενώ λίγο πιο πάνω δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, χτισμένη στην άκρη του απόκρημνου βράχου.

Info: Εντός της καστροπολιτείας δεν κυκλοφορούν οχήματα.

Στο κάστρο της Μονεμβασιάς θα βρείτε πολλά καταλύματα και παραδοσιακούς ξενώνες σε τιμές που ποικίλλουν, διαθέτοντας όλες τις σύγχρονες ανέσεις.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού http://odysseus.culture.gr/h/3/gh355.jsp?obj_id=7501